ODDAJA V CELOTI:

Sajt posvećen Danilu Kišu

Danilo Kiš

From Wikipedia, the free encyclopedia

Danilo Kiš
Born	February 22, 1935(1935-02-22) Subotica, Vojvodina, Kingdom of Yugoslavia
Died	October 15, 1989 (aged 54) Paris, France
Occupation	Novelist, short story writer

Danilo Kiš (Serbian Cyrillic: Данило Киш) (February 22, 1935–October 15, 1989) was a Yugoslavian novelist, short story writer and poet who wrote in Serbo-Croat. Kiš was influenced by Bruno Schulz, Vladimir Nabokov and Jorge Luis Borges, among other authors. His most famous works include A Tomb for Boris Davidovich and The Encyclopedia of the Dead. Kiš's father was a Hungarian Jew and his mother a Montenegrin.^[1]

[edit] Life and work

Danilo Kiš was born in Subotica, Danube Banovina, Kingdom of Yugoslavia, the son of Eduard Kiš (Kis Ede), a Hungarian Jewish railway inspector, and Milica Kiš, a Montenegrin (born Dragićević) from Cetinje, Montenegro. During the Second World War, he lost his father and several other family members, who died in various Nazi camps. His mother took him and his older sister Danica to Hungary for the duration of the war. After the end of the war, the family moved to Cetinje, Montenegro, Yugoslavia, where Kiš graduated from high school in 1954.

Kiš studied literature at the University of Belgrade, and graduated in 1958 as the first student to complete a course in comparative literature. He was a prominent member of the Vidici magazine, where he worked until 1960. In 1962 he published his first two novels, Mansarda and Psalam 44. Kiš received the prestigious NIN Award for his Peščanik ("Hourglass") in 1973, which he returned a few years later, due to a political dispute.

During the following years, Kiš received a great number of national and international awards for his prose and poetry.

He spent most of his life in Belgrade and last decade between Paris(France), and Belgrade. Number of years he was working as a lecturer elsewhere in [France].

Kiš was married to Mirjana Miočinović from 1962 to 1981. After their separation, he lived with Pascale Delpech until his early death from lung cancer in Paris.

A film based on Peščanik (Fövenyóra) directed by the Hungarian Szabolcs Tolnai is finished in 2008. [1]

In May 1989 with his friend, director Aleksandar Mandić, Kiš made the TV series "Goli Život", four episodes about lives of two Jewish women. The shooting took place in Israel and program was shown after his death, in the spring 1990. This is the last work of Danilo Kiš.

Kiš was nominated for the Nobel Prize in Literature and was due to win it^{[citation needed]}, were it not for his death in 1989.

[edit] Bibliography

• Mansarda: satirična poema, 1962 (novel) (English title: "The Garret")
• Psalam 44, 1962 (novel)
• Bašta, pepeo, 1965 (novel) ("Garden, Ashes'")
• Rani jadi: za decu i osetljive, 1970 (short stories) ("Early Sorrows - For Children and Sensitive Readers")
• Peščanik, 1972 (novel) ("Hourglass")
• Po-etika, 1972 (essay)
• Po-etika, knjiga druga, 1974 (interviews)
• Grobnica za Borisa Davidoviča: sedam poglavlja jedne zajedničke povesti, 1976 (short stories) ("A Tomb for Boris Davidovich")
• Čas anatomije, 1978 (novel)
• Noć i magla, 1983 (drama)
• Homo poeticus, 1983 (essays and interviews)
• Enciklopedija mrtvih, 1983 (short stories) ("The Encyclopedia of the Dead")
• Gorki talog iskustva, 1990 (interviews)
• Život, literatura, 1990 (interviews and essays)
• Pesme i prepevi, 1992 (poetry)
• Lauta i ožiljci, 1994 (short stories)
• Skladište, 1995 (texts)
• Varia, 1995 (essays, articles and short stories)
• Pesme, Elektra, 1995 (poetry and an adaptation from the drama "Elektra")

Goli Život 1989-90, host in documentary TV Series

[edit] English Translations

• Garden, Ashes (1975, William J. Hannaher)
• Early Sorrows: For Children and Sensitive Readers (1998, Michael Henry Heim)
• Hourglass (1990, Ralph Manheim)
• A Tomb for Boris Davidovich (1978, Duška Mikić-Mitchell)
• The Encyclopedia of the Dead (1989, Michael Henry Heim)
• Homo Poeticus: Essays and Interviews (1995, Ralph Manheim, Michael Henry Heim, Francis Jones)
• Mansarda (2008, John K. Cox)

[edit] References

1. ^ New York Times

[edit] External links

• A dedicated website (in Serbian) [2]
• An essay by Aleksandar Hemon [3]
• An interview [4]
• An article on Kiš and Borges [5]
• Danilo Kiš' personal library on LibraryThing [6]
• "A Conversation with Danilo Kis" by Brendan Lemon, a 1984 interview: http://www.dalkeyarchive.com/interviews/show/58

***

IZVOD IZ KNJIGE ROĐENIH

(kratka autobiografija)

Danilo Kiš: Izvod iz knjige rođenih (RealAudio, 540 KB, 04:25)

Moj je otac ugledao sveta u zapadnoj Mađarskoj a završio je trgovačku akademiju u mestu rođenja izvesnog gospodina Viraga koji će, milošću gospodina Džojsa, postati slavni Leopold Blum (Bloom). Mislim da je izvesna liberalna politika Franje Josipa II kao i želja za integracijom navela moga dedu da svom još maloletnom sinu mađarizuje prezime; mnoge pojedinosti iz porodične hronike ostaće, međutim, zauvek nerazjašnjene: godine 1944. moj otac kao i svi naši rođaci biće odvedeni u Aušvic, odakle se skoro niko od njih neće vratiti.

Među mojim precima sa majčine strane nalazi se jedan legendarni crnogorski junak, koji će se opismeniti u svojoj pedesetoj godini i slavi svoga mača dodati slavu pera, kao i jedna „amazonka“, koja je iz osvete posekla glavu turskom nasilniku. Etnografska retkost koju predstavljam izumreće, dakle, sa mnom.

U mojoj četvrtoj godini (1939), u vreme donošenja antijevrejskih zakona u Mađarskoj, roditelji su me krstili u Uspenskoj crkvi u Novom Sadu u pravoslavnu veru, što mi je spaslo život. Do svoje trinaeste godine živeo sam u Mađarskoj, u očevom rodnom kraju, gde smo pobegli 1942. posle novosadskog pokolja. Radio sam kao sluga kod bogatih seljaka, a u školi sam slušao katehizis i katoličku biblijsku egzegezu. „Uznemirujuća različitost“, ono što Frojd naziva Heimilchkeit biće mojim osnovnim književnim i metafizičkim poticajem; u svojoj devetoj godini napisao sam prve pesme, na mađarskom; jedna je govorila o gladi, druga je bila ljubavna pesma par excellence.

Od svoje sam majke nasledio sklonost ka pripovedačkoj mešavini fakata i legende, a od svog oca patetiku i ironiju. Za moj odnos prema književnosti nije bez značaja činjenica da je moj otac bio pisac međunarodnog reda vožnje: to je čitavo kosmopolitsko i književno nasleđe.

Moja je majka čitala romane do svoje dvadesete godine, kada je shvatila, ne bez žaljenja, da su romani „izmišljotina“ i odbacila ih jednom zauvek. Ta njena averzija prema „pustim izmišljotinama“ prisutna je latentno i u meni.

Godine 1947. posredstvom Crvenog krsta repatrirani smo na Cetinje, gde je živeo moj ujak, poznati istoričar, biograf i komentator Njegoša. Odmah po dolasku polagao sam ispit za likovnu školu. U ispitnoj komisiji bili su Petar Lubarda i Milo Milunović. Volterova bista koju smo crtali - gipsani odlivak Hudonove portretne statue - ličila mi je na jednu staru Nemicu koju sam poznavao u Novom Sadu; tako sam ga i nacrtao. Ipak sam bio primljen, valjda zbog drugih mojih radova. Trebalo je da sačekam godinu-dve kako bih mogao imati potrebnu gimnazijsku spremu. Za to vreme odlučio sam da ipak završim maturu.

Dve godine sam učio violinu u muzičkoj školi, gde mi je predavao Simonuti stariji, koga smo prozvali „Paganini“, ne samo zbog izgleda, nego i zato jer je obožavao tremola. Upravo kada sam bio stigao do druge pozicije, muzička se škola odselila u Kotor. Tada sam nastavio da sviram bez nota, cigansku muziku i mađarske romanse, a na školskim igrankama tango i ingliš-valcere.

U gimnaziji sam nastavio da pišem pesme i da prevodim mađarske, ruske i francuske pesnike, u prvom redu radi stilske i jezičke vežbe: spremao sam se za pesnika i izučavao književni zanat. Ruski su nam predavali beli oficiri, emigranti iz dvadesetih godina, koji su, zamenjujući odsutne profesore, držali s jednakom spremom predmete kao što su matematika, fizika, hemija, francuski, latinski.

Posle mature upisao sam se na Beogradski univerzitet, gde sam diplomirao kao prvi student na novootvorenoj katedri za Uporednu književnost.

Kao lektor za srpskohrvatski jezik i književnost boravio sam u Strazburu, Bordou i Lilu. Poslednjih godina živim u Parizu, u desetom arondismanu, i ne bolujem od nostalgije; kad se probudim, ponekad ne znam gde sam: čujem kako se našijenci dozivaju, a iz kola parkiranih pod mojim prozorom sa kasetofona trešti harmonika.